Από την επίσκεψη της υπουργού πολιτισμού κ Λίνας Μενδωνης στην οποία κατέθεσα μετά από διαλογική συζήτηση και το παρακάτω υπόμνημα:
Υπόμνημα του Δημάρχου Πρεσπών προς την Υπ. Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη
Με μεγάλη μου χαρά πληροφορήθηκα την επερχόμενη επίσκεψή σας στην περιοχή μας και με την ευκαιρία, θα ήθελα να σας θέσω ορισμένα ζητήματα που άπτονται των αρμοδιοτήτων σας.
Η περιοχή των Πρεσπών είναι μία από τις σημαντικότερες περιοχές φυσικής, ιστορικής και πολιτιστικής κληρονομιάς της Ελλάδας και αποτελεί Εθνικό και Διασυνοριακό Πάρκο η σημασία του οποίου επεκτείνεται σε εμβέλεια, τόσο σε Ευρωπαϊκό, όσο και σε Διεθνές επίπεδο. Με πρωτοβουλία της χώρας μας που δυστυχώς έχει παγώσει έχει ενταχθεί στην tentative list των μνημείων της Παγκόσμιας κληρονομιάς τόσο για το φυσικό περιβάλλον όσο και για την πολιτιστική κληρονομιά. Θα ήταν ευχής έργο, σε συνεννόηση με τον υπουργό περιβάλλοντος, να αναθερμάνετε την διαδικασία αυτή που θα αναδείξει τον τόπο μας σε διεθνές επίπεδο όπως του αξίζει.
Ο Δήμος μας βρίσκεται σε συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Φλώρινας στο διασυνοριακό έργο HOLYWATER του προγράμματος INTERREG CBC Ελλάδα Βόρεια Μακεδονία και του προγράμματος POLIPRESPA που χρηματοδοτείται από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος με τα οποία η δραστήρια Εφορεία Αρχαιοτήτων Φλώρινας έχει εξοπλίσει το κτίριο της Βυζαντινής Συλλογής του Αγίου Γερμανού. Ελπίζω σύντομα η Εφορεία να είναι σε θέσει να ξεκινήσει τη λειτουργία του και θα ήμασταν όλοι πολύ χαρούμενοι αν ερχόσασταν η ίδια να το εγκαινιάσετε.
Το νησί του Αγ. Αχίλλειου όπου η υποδειγματική αναστήλωση του κυρίως μνημείου δηλ. της ομώνυμης Βασιλικής έχε συμπληρώσει αρκετές δεκαετίες. Όπως γνωρίζετε η Εφορεία Αρχαιοτήτων Φλώρινας εκπονεί αυτή την εποχή, με χρηματοδότηση από τον Δήμο Πρεσπών, την μελέτη για την ανασκαφή και την ανάδειξη της Βασιλικής των Αγίων Αποστόλων στην Δυτική πλευρά του νησιού. Επίσης στην Νότια πλευρά υπάρχει η μονή Παναγίας Πορφύρας στην οποία γίνονται αυτή την περίοδο αξιόλογες εργασίες συντήρησης αλλά και τα ερείπια του ναού του Αγ. Δημητρίου που θα ήμασταν ευγνώμονες αν γίνονταν αντικείμενο ανασκαφής, αναστήλωσης και ανάδειξης ώστε και τα τέσσερα μνημεία του νησιού να αποτελέσουν ένα σύνολο που θα αποδίδει την αξία του συνόλου του νησιού του Αγ. Αχιλλείου ως αρχαιολογικού χώρου. Ο Δήμος Πρεσπών εκπονεί αυτή την περίοδο μελέτη για ρυμοτόμηση του μικρού οικισμού του νησιού και θα προχωρήσει αμέσως μετά στην μελέτη της ανάπλασής του
Ο συνδυασμός των διάσπαρτων αρχαιολογικών χώρων, του εξαιρετικού αγροπεριβαλλοντικού τοπίου και του σπανιότατου οικισμού μπορεί να αποτελέσει ένα μοναδικό επισκέψιμο χώρο με πολλαπλές και συνδυασμένες αναφορές και λειτουργίες. Νομίζουμε ότι αξίζει τον κόπο να δει το υπουργείο σας με ενδιαφέρον μια τέτοια προοπτική η οποία βεβαίως θα βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στις αρχαιολογικές διαδρομές του νησιού.
Ένα τελευταίο σημείο αφορά τα σημαντικά μνημεία του εμφυλίου όποτε στην περιοχή μας βρίσκονταν σημαντικές εγκαταστάσεις που υπολείμματά τους διασώζονται όπως το αρχηγείο του Δημοκρατικού στρατού στην Πύλη, το νοσοκομείο των ανταρτών στο Αγκαθωτό και διάσπαρτα οχυρωματικά έργα στα βουνά της περιοχής (Ντέβας, Σφήκα κλπ). Σε δύο περιπτώσεις, την σπηλιά του Ζαχαριάδη στην Πύλη και την σπηλιά του Κόκαλη στο Αγκαθωτό. Ο Δήμος Πρεσπών παλιότερα (2008) έκανε ήπιες επεμβάσεις για την προστασία και την ανάδειξή τους. Επίσης, το ΚΚΕ έχει εγκαταστήσει μνημείο στην περιοχή του αρχηγείου του ΔΣΕ και προτομή του καθηγητή Πέτρου Κόκαλη στο χωριό Βροντερό. Όμως, αυτές οι προσπάθειες είναι επεμβάσεις που γίνονται, καλοπροαίρετα βέβαια, αλλά χωρίς τη συνεργασία και την συνευθύνη του υπουργείου πολιτισμού είναι αναγκαστικά αλυσιτελείς. Τα σημαντικά αυτά μνημεία της σύγχρονης ιστορίας της χώρας μας αποτελούν αρμοδιότητα του υπουργείου πολιτισμού για τα οποία δεν έχει υπάρξει μέχρι στιγμής ενδιαφέρον. Ελπίζουμε η κυβέρνηση και εσείς προσωπικά να το κάνετε, αναλαμβάνοντας πρωτοβουλία για την εκπόνηση των απαραίτητων (στατική και βραχομηχανική) μελετών καθώς και μελέτης ανάδειξης των δύο σπηλαίων με συνακόλουθη υλοποίηση των απαραίτητων εργασιών. Αν είναι απαραίτητο ο Δήμος μας θα συνεισφέρει σε αυτή την προσπάθεια όπως μπορεί.
Κυρία υπουργέ, με το σύντομο αυτό σημείωμα σας παρουσίασα τα πιο σημαντικά ζητήματα αρμοδιότητάς σας που πιστεύουμε ότι είναι δυνατόν, σε συνεργασία με το Δήμο μας και ενδεχομένως την περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, να αποτελέσουν απτά παραδείγματα προστασίας και ανάδειξης της ιστορικής και πολιτιστικής μας κληρονομιάς που μπορούν να λειτουργήσουν σαν εφαλτήριο για την ανάπτυξη της περιοχής μας αλλά και ολόκληρης της Δ. Μακεδονίας ως τουριστικού προορισμού.
